Disleksi (Okuma Becerileri Güçlüğü)
Okuma Güçlüğü (Disleksi) Öğrenme Güçlüğü başlığı altında gruplandırılan disleksi okuma sorunları için kullanılan bir terimdir. Öğrenme Güçlüğü olan çocukların çok büyük bir kısmını okuma güçlüğü olan çocuklar oluşturduğundan, çoğu zaman “disleksi”, “öğrenme bozukluğu” ve “öğrenme güçlüğü” ile eşanlamlı olarak kullanılmaktadır. Okuma Güçlüğü olan çocuklar sözel okumalarında birçok hatalar yaparlar. Hatalar; atlamalar, eklemeler ve kelimelerin çarpıtılması ile karakterizedir.
Çocuğun okuma hızı yavaş ve okuduğunu anlama zayıftır. Okuma Güçlüğü olan birçok çocuk okumaktan ve yazmaktan hoşlanmaz ve kaçınır. Dil ve sözlü ifade anlamında güçlük çekmektedirler. Eğitsel kavrama becerileri zayıftır. Sözcüklerin fonetik(ses bilgisi) ayrımını yapamazlar. Yapılan araştırmalar, Disleksiye neden olan etmenler konusunda kesin sonuçlar vermemekle birlikte, düşük kilolu doğumlar, doğum öncesi ve doğum sonrası yaşanan sorunlar, dikkat eksikliği bozuklukları, yeme alışkanlıkları, bazı alerji türleri, görsel-işitsel-algısal ve benzeri sorunların özel öğrenme güçlüğü ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Ancak bunlar her çocukta farklı durumlarda ortaya çıkmakta ve her çocuk için farklı nedenler ortaya koyulabilmektedir. Bazı araştırmacılar dislekside temel mekanizmanın, peş peşe gelen sesler arasında ayrım yapamamak olduğunu savunurken, çoğunluk ünlü ünsüz kural yanlışlarını ve fonolojik farkında olmamayı temel sorun olarak görmektedir. Disleksisi olanların yazı hataları çok tipiktir. Özellikle b, p, d harfleri şekil ve ses açısından birbirine benzediği için çok sık karıştırılır. Ayna, hayali yazı (mirror writing) görülür. Çocuk ters yazarbilir veya yazdığını tersten okuyabilir. Böylece “ev” yazıp “ve” diye okuyabilir, birbiri ardına gelen harfleri bitiştirir. Noktalama işaretlerini yanlış kullanabilir. Yazıları genellikle bozuktur. Disgrafi eşlik eder. Kopyalayarak daha iyi yazarlar. Diskalkuli de eşlik edebilir. Okul başarısızlığı, okul reddi, davranış sorunları, hiperaktivite, migren, enürezis, anksiyete, depresyon, geri çekilme başlıca diğer sorunlar olabilir. Çocuğun kişiliğine göre bu sorunların ağırlığı ve niteliği değişebilir.
- Yazılı kelimeleri öğrenme ve hatırlamada zorluk.
- Okurken kelime atlama.
- Yazı yazmada zorluk.
- Gecikmiş ya da yetersiz konuşma.
- Konuşurken anlama en uygun kelimeyi seçmede zorluk.
- Yön ve zaman kavramları konusunda sorunlar.
- Harfleri ve rakamları ters okuma ve yazma (b’yi d, E’yi 3, ve yerine ev yazma gibi)
- Hecelerin seslerini karıştırmak ya da sessiz harflerin yerini değiştirmek (şeftali-feştali), sıklıkla yazım hatası yapmak.
